Cień eunucha, Jaume Cabre

" Kiedy krytyk odwraca się, widzi za sobą cień eunucha. (...) Kto chciałby być krytykiem, gdyby mógł być pisarzem?" 

 

Miguel Gensana, główny bohater powieści Jaume Cabre "Cień eunucha", jest właśnie takim eunuchem - krytykiem sztuki i niespełnionym artystą, cytującym z goryczą powyższe zdanie innego krytyka sztuki - Rudolfa Steinera. Gensana jest człowiekiem niespełnionym, który, jak sam stwierdza, "przegrał życie".

Pretekstem do opowieści, którą snuje jest spotkanie z redakcyjną koleżanką, która mam napisać artykuł o długoletnim przyjacielu Miguela Bolosie. Ten jednak więcej mówi o sobie, niż o przyjacielu, sprowokowany do zwierzeń miejscem. Przypadkowo bowiem został zaproszony do restauracji, która mieści się w jego dawnym domu. Miejsce budzi więc osobiste wspomnienia, ale i poczucie straty. Powieść Cabre jest powieścią o klęsce - osobistej, ekonomicznej i politycznej, bo początkowo 1-osobowy narrator, a potem portretowany bohater porusza wszystkie te tematy. Głównym bohaterem książki uczynił Cabre swojego rówieśnika, urodzonego w 1947 r. socjalistę, partyzanta, przeciwnika faszyzmu, a gros akcji osadził w czasach Franco, które zaważyły na losie i samego bohatera, i jego rodziny.

Drugą nić narracji stanowi 200 lat historii rodziny Gensana, opowiadanej i konfabulowanej przez wuja Maurycego. Także ta część to historia klęski. W sumie oba wątki składają się na historię upadku, rozczarowania i pustki. Nawet przedmioty, które pozostają po bliskich mają dla kolejnych osób zupełnie inne znaczenie i inną wymowę. Pozostaje ból niewypowiedzianych słów i zbyt późna świadomość "jak ulotny jest uśmiech losu."

Autor: Jaume Cabre
Tytuł: Cień eunucha
Tłumaczenie: Anna Sawicka
Wydawnictwo: Marginesy
Rok: 2016