"Incognito" to intymna opowieść o bólu
określania kim się jest. Otwierające powieść zdanie: "Przekraczam
próg" jest symboliczne. Oznacza przejście, początek, ale i przekraczanie
bariery, granicy, jaką jest próg. Granicą utrudniającą jednoznaczne określenie
własnej płci są szyderstwa innych, reakcje otoczenia pilnie śledzone rzez
narratora, ale jest też nią własny lęk i brak gotowości na zmiany. Tibor/Noemi
nieustannie obserwuje siebie w lustrach i w oczach innych, analizuje siebie,
usiłuje zrozumieć, stara się kontrolować, ale decyzji podjąć nie potrafi.
Polskie tłumaczenie powieści, jak przyznaje sam
tłumacz, nie może oddać oryginału. Język węgierski, inaczej niż polski, nie
zdradza płci osoby mówiącej, nadawca pozostaje naprawdę incognito, stąd zapewne
tytuł powieści. W polszczyźnie ten efekt jest niemożliwy do uzyskania ze
względu na gramatykę, tłumacz radzi więc sobie używając naprzemiennie form
gramatycznych rodzaju żeńskiego i męskiego. Zabieg ten jest w pełni
uzasadniony, bo tematem powieści Tibora Noe Kiss jest kulturowe i płciowe
niedopasowanie.
Niepokój, stałe podenerwowanie świetnie oddaje język
tej prozy. Zdania są krótkie, fraza co chwilę się rwie. Wykrzyknienia i
powtórzenia tematów, obrazów, czynności, zdarzeń zakrawają na obsesję. Bardzo
krótkie, często powracające sceny zmieniają się dynamicznie. Różnią je
nieliczne detale, ale obraz ciągle się zmienia, a niuanse i migoczące,
zmieniające się symbole odsłaniają obraz postępującego upadku. Destrukcja życia
i tożsamości płciowej Tibora zaczyna się wcześnie. Dorastanie w dysfunkcyjnej
rodzinie, z ojcem alkoholikiem i chorą psychicznie matką to stała emocjonalna
szarpanina. Przeszłość Tibora, ukazywana w migawkach jest równie trudna i
równie ciekawa jak teraźniejszość Noemi.
Po "Incognito" warto sięgnąć nie tylko ze
względu na to, że jest pierwszą węgierską książką o tematyce transseksualizmu.
To dobra powieść o trudnych emocjach, z doskonale dopasowaną do tematyki
warstwą językową i symboliczną. Warto, choć łatwo nie będzie.
Autor: Tibor Noe Kiss
Tytuł: Incognito
Tłumaczenie: Daniel Warmuz
Wydawnictwo: Książkowe Klimaty
Data wydania: 2017
Tytuł: Incognito
Tłumaczenie: Daniel Warmuz
Wydawnictwo: Książkowe Klimaty
Data wydania: 2017
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz