Mężczyźni objaśniają mi świat, Rebecca Solnit

"Mężczyźni objaśniają mi świat" to zbiór esejów Rebeki Solnit, które ukazały się w polskim przekładzie w 2017 roku. To też tytuł eseju otwierającego zbiór, który amerykanka napisał w roku 2008. Pozostałe teksty powstawały do roku 2014, głównie jednak w 2013 i 2014 i niestety są stale aktualne, a w Polsce może nawet coraz bardziej aktualne. 

Cały zbiór poświęcony jest kwestii równouprawnienia, a rozpoczyna go opis absurdalnej sytuacji, która być może zapoczątkowała feministyczną kampanię autorki, wcześniej znanej jako humanistka, pisząca o filozofii i antropologii. To którąś z jej wcześniejszych książek bogaty i arogancki gospodarz przyjęcia kazał jej koniecznie przeczytać i zupełnie nie docierało do niego, że książkę, którą zna zresztą tylko z prasowych omówień, ona zna lepiej, bo jest jej autorką. Pan Bardzo Ważny, jak nazwała go Solnit, jest typowym przykładem mężczyzny, który zawsze wie lepiej i zawsze jest bardziej kompetentny od kobiety, ma więc prawo objaśniać astronautce warunki panujące w kosmosie. Solnit jednoznacznie określa ten typ arogancji jako przemoc i celowe dyskredytowanie kobiet. Stąd już prosta droga do każdej innej formy przemocy, bo przecież jest na to przyzwolenie. A statystyka dotycząca gwałtów, pobić i morderstw, dokonywanych na kobietach jest przerażająca.

To samo protekcjonalne traktowanie sprawia, że kobietom trudniej walczyć z przemocą, nawet fizyczną. Oskarżenie kończy się dla kobiety tym, że to ona staje się ofiarą. Jest oskarżana o histerię, kłamstwo lub co najmniej brak poczucia humoru, jeśli to molestowanie. Solnit celnie ukazuje metody uciszania kobiet, cytuje media, wypowiedzi polityków, omawia prawne aspekty sytuacji kobiet. Po takim wywodzie na szczęście ją samą trudno uciszyć, bo to jedynie potwierdziłby słuszność jej wywodu.

Amerykańska eseistka ma niezwykły wręcz dar: bardzo krytyczne spojrzenie . Bacznie ogląda to, co mogłoby wydawać się oczywiste, bo jest zastane, ugruntowane tradycją. Stawia diagnozy i nazywa rzeczy po imieniu. To ostatnie jest szczególnie istotne: umiejętność nazwania sprawy jest pierwszym krokiem do zrozumienia i rzeczywistego oporu. Tak rodzą się idee. Na szczęście, jak zauważa w "Puszce Pandory", raz uwolniona idea nie daje się ponownie zamknąć.

Autor: Rebecca Solnit
Tytuł: Mężczyźni objaśniają m świat
Tłumaczenie: Anna Dzierzgowska
Wydawnictwo: Karakter
Rok wydania: 2017