Dom głuchego, Peter Kristufek

" Ta historia się nie wydarzyła, ale mogła się wydarzyć." Tak Słowak - Peter Krištufek rozpoczyna wstęp do powieści o fikcyjnym mieście, fikcyjnej rodzinie i prawdziwej Słowacji.

Akcja powieści rozgrywa się w Brežanach, miasteczku położonym 50 km od Bratysławy i obejmuje dzieje rodziny Trnovskich na przestrzeni całego XX wieku, jednak opowiedziane już z perspektywy pierwszych lat XXI wieku. Rodzina ta jest jednak jak cała Słowacja. Spotykają się w niej różne nacje i wyznania, ścierają różne wpływy i poglądy.

Centralną postacią jest doktor Alfons Trnovski - ojciec narratora, któremu przyszło żyć "w ciekawych czasach". Przekleństwo to dotknęło w sposób szczególny rodziny bohatera, jego samego i licznych sąsiadów. Wszystkie niemal wydarzenia w powieści są zależne od wydarzeń historycznych i wielkiej polityki, która bezpośrednio wpływa na losy bohaterów. Tak więc "Dom głuchego" jest świetną okazją, by poznać historię naszych najbliższych sąsiadów, do tego przy naprawdę dobrej książce. Dzieje rodu Trnovskich rozpięte są bowiem od początku wieku XX, aż po wejście Słowacji do Unii Europejskiej, a ich losy to typowe historie tamtych czasów.

"Każdy zegar w tym domu pokazuje inną godzinę", więc i powieść Krištufka nie jest typową, chronologicznie ułożoną sagą. To mozaika wspomnień, które wracają już po śmierci ojca przy okazji porządkowania starego domu. Przy tej okazji Adam Trnovski odkrywa metaforyczne trupy w szafie i całkiem realnego w ogrodzie, i poznaje skomplikowane dzieje rodziny, wszystkie wywołane dziejowymi zawieruchami. A ojciec narratora jest uwikłany w historię w sposób szczególny. Nigdy nie udało mu się zrealizować swojego największego marzenia: o zwykłym, spokojnym życiu. Historia mu na to nie pozwoliła, wplątując go w nie zawsze czyste sprawy. Jednak w "Domu głuchego" nie znajdziemy oskarżycielskich tonów. Brak tu też martyrologii. Krištufek doskonale ukazuje los człowieka wplątanego w tryby historii, a samą historię pokazuje z perspektywy zwykłego człowieka. 

Autor: Peter Krištufek
Tytuł: Dom głuchego
Tłumaczenie: Olga Stawińska
Wydawnictwo: Książkowe Klimaty
Rok: 2016